PD ve DD borsa ile ilgilenen yatırımcıların araştırdığı konular arasındadır. Yatırımcılar bir yatırım yapmadan önce hisse senetlerinin piyasa değeri oldukça önemlidir. Etkili ve iyi bir yatırım yapabilmek için bunların bilinmesi ve takip edilmesi gerekir. PD ve DD oranı da temel olarak hisse analizlerinde kullanılan bir göstergedir. Bir şirketin ya da hissenin büyük görünümüne nazaran asıl performansını ve yatırım olarak mantıklı olup olmadığını PD ve DD oranıyla yorumlanabilir.

PD ve DD nedir?

PD ve DD tanımına gelmeden önce bu iki kısaltmanın açılımını yapmak gerekir. PD yani "Piyasa Değeri", DD yani "Defter Değeri". Bu iki değerin oranı hisse senedi analizlerinde kullanılan en temel oranlardan birisidir. İngilzicede P/B kısaltmasıyla ya da "Price-to-book" olarak da geçer. PD ve DD oranı ya da PD/DD, bir şirketin öz kaynağına karşılık olarak fiyatını yani piyasadaki değerini ölçer.

PD/DD oranı kullanılarak bir şirketin ya da firmanın öz sermayesine oranla piyasadaki fiyatının pahalı mı yoksa ucuz mu olduğunu da gösterir. Fiyat/Kazanç (F/K) oranında olduğu gibi PD/PP oranının yüksek olması hisselerin pahalı olduğunu; düşük olması da hisselerin ucuz olduğu düşüncesini yaratır ancak bu her zaman doğru olmayabilir.

Piyasa Değeri nedir?

PD yani piyasa değeri bir şirketin piyasadaki değerini veya borsadaki toplam değerini gösterir. Hisse senedi analizleri için kullanılmakta olan piyasa değeri oranı bu analizler için yaygın oranlardan biridir. Bir şirketin borsada bulunan toplam değerini temsil eden piyasa değeri temel oranlardandır. Piyasa değeri ile yatırım fırsatlarının takip edilmesi için oldukça önemlidir. Piyasa değeri, bir şirketin hisselerinin toplam değerini ifade etmektedir. PD şu şekilde hesaplanır:

• PD = Şirketin borsada işlem gören bütün hisseleri * Hissenin piyasadaki güncel fiyatı

PD hesaplamasına bir örnek vermek gerekirse örneğin 2 milyon hissesi olan bir firmanın hisse fiyatı 4 dolar ise şirketin piyasa değeri 8 milyon dolardır. Hisselerin fiyatından değişiklik oldukça piyasa değeri de farklılık gösterir. Bunun yanı sıra borsada çok talep gören bir şirketin de hisse fiyatı yükseldiğinde PD de yükselir.

Piyasa Değerinde dikkat edilmesi gereken durumlar da vardır. Örneğin PD her zaman şirketin toplam değerine eşit olmayabilir. Örnek vermek gerekirse halka yeni arz olmuş şirketler hisselerin tamamını halka açmamış olabilir. Bu tarz durumlarda piyasada aktif bir şekilde işlem gören hisse senetlerinin yanı sıra işlem görmeyen ve çoğunlukla büyük ortaklarda bulunan inaktif hisselerin olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.

Defter Değeri nedir?

DD bir diğer deyişle Defter Değeri, bir şirketin finansal karşılığını yani muhasebe değerini gösterir. Defter Değeri muhasebe değeri olarak da bilinir. Defter Değeri öz sermayeyi belirtmek için kullanılır ve DD öz sermayeye eşittir. DD yani Defter Değeri borsada değil bilançoda görülür ve şirketin mevcut ve geçmiş operasyonlarının sonuçlarını gösterir. DD de öz sermaye değeriyle bulunur. Ancak unutulmamalıdır ki bazı durumlar söz konusu olduğunda DD her zaman şirketin gerçek değerini göstermeyebilir. DD muhasebe defteri üzerindeki bir değerdir. Ancak DD hisse senedi alım-satım işlemlerinde doğrudan ve dolaylı olarak etkilidir. Defter Değeri hesaplanırken bilanço dikkate alınır. Bilançoya bakılarak şirketin öz sermayesi bulunur. Diğer bir adı muhasebe değeri olan Defter Değeri hesaplama işlemi yapılabilmektedir. Defter Değeri hesaplama işlemi:

• Toplam varlıklar - Toplam borçlar

Göz önünde bulundurulması gereken bir diğer durum da öz kaynakları negatif olan yani öz sermayesinde "Borçlar > Toplam Varlık" durumu söz konusu olan şirketlerde PD/DD hesaplanamaz. Bunun yanı sıra PD'de olduğu gibi bazı durumlarda da DD her zaman şirketin gerçek değerini yansıtmayabilir. Bunun nedeni muhasebede yansıtılan değer neyse DD de onu gösterir. Örnek vermek gerekirse maddi olmayan duran varlıklar (patent, fikri mülkiyet hakları vb.) değer olarak hesaba dâhil edilmeyebilir. Ancak bunlar dâhil edilirse değer açısından fark oluşturabilir.

PD DD neden önemlidir?

Bir şirketin piyasadaki toplam değerini, piyasa değeri belirler. Piyasa Değer oranı ile yatırım fırsatlarının belirlenmesinde oldukça önemlidir. Defter Değeri ise şirketin muhasebe değerini yani net değerini belirtmektedir. Bu sebeple PD ve DD, bir şirketin hisselerinin yatırım için uygun olup olmadığının belirleyicisidir. PD ve DD bir şirketin piyasadaki durumunu belirleyici bir faktördür. Yani şirketin finansal tablosunu net bir şekilde görünmesini sağlar. Ayrıca hisse senedi analizi için PD ve DD oranların önemi oldukça fazladır.

PD ve DD kaç olmalı?

PD ve DD oranı yatırımcılar için oldukça önemlidir. Bu oran şirketleri kendi aralarında kıyaslamak için kullanılmaktadır. Aynı sektörde bulunan şirketlerin PD ve DD oranları birbiri ile kıyaslanmaktadır. PD/DD oranında sınır 1 olarak kabul edilir. Bu durum, şirketin öz sermayesi ile eşit değerlendiğini gösterir. Bu oran 1'den büyükse şirket hisselerinin piyasada gerekenden daha yüksek fiyatlandığı algısını oluştursa da her zaman pahalı olduğunu ya da alınmaması gerektiğini göstermez. Yani bir şirket yatırım sürecindeyken PD/DD oranı yükselir ve kâr beklentisi de hisse fiyatlarını yükseltebilir. Aynı zamanda bu oranın düşü olması da hisselerin ucuz olduğu anlamına gelmez.

PP/DD oranında daha doğru bir sonuç almak için aynı sektörde/pazarda ve aynı iş alanında olan şirketlerin arasında karşılaştırma yapmak daha iyi olacaktır. Birbirine benzer bilançoları karşılaştırmak daha iyi olacaktır.

PD DD bir yatırımcı için neden önemlidir?